Hillary Clinton president van de Verenigde Staten? Als een groter aantal jongeren (18-29) had gestemd bij de afgelopen Amerikaanse presidentsverkiezingen, was dit hoogstwaarschijnlijk werkelijkheid geworden. Slechts 50% van de Amerikaanse jongeren bracht 8 november 2016 hun stem uit. Met de Tweede Kamerverkiezingen in aantocht, onderzocht Soapbox wat de politiek voor Nederlandse jongeren betekent. Stemgerechtigde jongeren zijn namelijk ook in Nederland traditioneel ondervertegenwoordigd in de vierjaarlijkse stembusgang. In 2012 stemde maar liefst 30 procent van deze jongeren niet bij de Tweede Kamerverkiezingen (bron: CBS). Dit is zorgwekkend, aangezien politieke besluitvormingen de toekomst van jongeren flink kunnen beïnvloeden. Ouderen bepalen met hun stem nu de toekomst van jongeren.

Stemhulp komt te laat..

Om jongeren te motiveren voor de verkiezingen van dit jaar, zijn er speciale online jongeren stemhulpen ontworpen door onder andere Stemwijzer. Ook zet Tim Hofman zich – via zijn Youtube-kanaal en de Stembus – op een leuke manier in om stemgerechtigde jongeren te overtuigen van hun stemkracht op 15 maart. Echter, wij vragen ons af of het enthousiasmeren van jongeren voor de politiek niet al in een eerder stadium (<18 jaar) zou moeten gebeuren. Het feit dat je op je 18^de opeens stemgerechtigd bent wil niet zeggen dat je direct motivatie hebt om je in de politiek te verdiepen .

Om te onderzoeken hoe jongeren onder de 18 tegenover de politiek staan, legde Soapbox jongeren tussen de 12 en 18 jaar een aantal vragen voor. Uit de antwoorden bleek dat de mate van betrokkenheid bij de politiek erg laag ligt bij jongeren onder de 18 jaar; 65 % van de door ons ondervraagde jongeren voelde zich ‘tamelijk niet’ of ‘helemaal niet’ betrokken bij de  aankomende verkiezingen. De grootste barrières die de jongeren ondervinden om zich in de politiek te verdiepen zijn als volgt; (i) ‘een gebrek aan interesse’, (ii) ‘te saaie onderwerpen’, (iii) ‘te ingewikkelde onderwerpen ’ en (iv) ‘een gebrek aan kennis ’. Wanneer deze barrières niet op een jongere leeftijd worden weggenomen, zullen deze in alle waarschijnlijkheid nog aanwezig zijn wanneer de leeftijd van 18 bereikt wordt.

“Ik mag nog niet stemmen, dus waarom zou ik me ervoor interesseren?”

Guido Smit

Doen Rutte en consorten dan niets?

Natuurlijk onderneemt de politiek wel acties om jongeren meer te betrekken. Zo heeft vrijwel elke grote partij een jongerenorganisatie (14-27 jaar), maar hier zijn minder dan 1% van de Nederlandse jongeren lid van (Bron: 7Days). Tevens dienen deze organisaties – veelal gevestigd in studentensteden – meer als aanwas voor de politieke partij dan echt om jongeren breed te betrekken bij politieke kwesties. Bijna alle grote partijen zitten ook op social media, de plek om jongeren te bereiken. Echter, de berichten lijken vooral als doel te hebben de partij en haar standpunten te promoten. De vraag is in hoeverre je jongeren (<18 jaar) hiermee aanspreekt. Wij namen de proef op de som en legden verschillende social media posts voor aan jongeren.

Uit de verkregen antwoorden komt naar voren dat de tactiek die politieke partijen gebruiken op social media niet succesvol is in het betrekken van jongeren. De boodschap van de social media posts van politieke partijen is namelijk de helft (49%) van de tijd niet duidelijk voor jongeren. Bovendien spreken de posts jongeren onvoldoende aan om deze ook daadwerkelijk te lezen en/of een actie uit te voeren (klikken, liken, reageren etc.). Het hebben van verschillende social media accounts betekent dus niet dat je jongeren ook echt bereikt.

Den Haag, are you reading along?

Deze inzichten zijn voor Soapbox een bevestiging dat de reden voor de ondervertegenwoordiging van jongeren in de stembusgang voornamelijk te maken heeft met een ineffectieve aanpak tegenover jongeren onder de 18 jaar. Vanaf vroege leeftijd moeten jongeren voorbereid en geënthousiasmeerd worden voor de rol die zij in de toekomst zullen spelen als deelnemer van een democratie. Als jongerenmarketingbureau heeft Soapbox enkele suggesties om dit te realiseren.

Ook deze suggesties hebben wij voorgelegd aan jongeren. Zij reageerden het meest enthousiast op de volgende suggesties; 1) laat bekende vloggers politieke vraagstukken op een leuke manier uitleggen en laat vloggers in gesprek gaan met politieke partijleiders, 2) maak berichten van politieke partijen op social media toegankelijker voor jongeren, bijvoorbeeld door middel van memes, gifs en cartoons. Alleen al met behulp van deze twee ideeën kunnen de benoemde barrières die jongeren momenteel weerhouden om zich in de politiek te verdiepen stuk voor stuk aangepakt worden.

Politieke partijen maken genoeg plannen voor de toekomst, maar vergeten de toekomstige stemmers aan te spreken. De achttienplussers die bij deze verkiezingen voor het eerst mogen stemmen zijn samen goed voor 13 zetels. Dus: Den Haag, are you reading along? Time to think outside the (Soap) box.

Quinte Martens, Ruben Hazelzet & Yasin Tunçbilek